Faydalı Model Nedir ? dendiği zaman, en basit tanımıyla adı üstünde bir modelin daha yararlı hale getirilmiş, geliştirilmiş örneği gelmektedir.

Mevcut kullanımda olan ve aynı işi yapan modellerde karşılaşılan sorun ya da problemlerin teknik detaylandırma ve geliştirmelerle çözülmesi ve iyileştirme faaliyeti sonucu faydalı model olarak adlandırılacak tasarımlar ortaya çıkmaktadır.faydali_model_tescili_nedir

Teknik özellikleri geliştirilmiş, iyileştirilmiş ve daha yararlı hale getirilerek tüketici tarafından tercih edilmede öncelikli özelliklere sahip bir modelin faydalı model belgesi ile tescillenmesi ve koruma altına alınması önemlidir.

Gerek buluş sahibinin ve başvuru sahibinin haklarını korumak amacıyla ve gerekse buluş faaliyetleri ile inovasyona yönelik çalışmaları arttırmak ve teşvik etmek amacıyla faydalı model tescili yapılması uygun olacaktır.

Faydalı model “Küçük Patent” olarak da adlandırılabilmektedir. Patent ile farkları değerlendirildiğinde en önemli ayrımı başvuru tarihi itibariyle belgeye ulaşılması arasındaki geçen süreç ve koruma süresidir.

Ülkemizde özellikle KOBİ olarak tanımlanan işletmelerin geliştirmeleri ve yenilikçi çalışmalarının haklarının korunacağını bilmeleri ile yeniliklere yönlendirilmesi ve bu tür faaliyetlerin özendirilmesi ile faydalı model tescil talepleri artmaktadır.

Faydalı model olarak tanımlanması için ortada bir problem ve bu problemin çözülmesini sağlayan teknik özelliklerin bir arada bulunduğu buluş gerekmektedir. Buluş, sanayiye uygulanabilir nitelikte her türlü teknik çözümün genel adı olarak tanımlanabilmektedir.

Faydalı model tesciline konu olarak tanımlanabilmesi için buluşlarda aranacak 2 temel özellik bulunmaktadır.

Yenilik özelliği, yani buluşun faydalı model olarak tescil talebinden önce herhangi bir yerde yayınlanmamış, sergilenmemiş, üretim ve satış faaliyetinde bulunulmamış olmasıdır.

Sanayiye uygulanabilirlik özelliği, buluşun teknik özelliklerinin endüstriyel faaliyetlerde kullanılabilmesi şeklinde tanımlanmaktadır.

Mevzuat dâhilinde olmasa da, buluş ve başvuru sahibinin ortaya çıkardıkları buluşun olmazsa olmaz özelliği inovasyona uygun olmasıdır. Yani ortada bir buluş olması her zaman uygulanabilir, tercih edilebilirlik ya da piyasa taleplerini karşılıyor demek değildir. Bu nedenle ortada faydalı modele konu bir buluş var ise piyasa taleplerini karşılayacak, ticari faaliyete uygun olması da önemlidir.

Faydalı model başvuru tarihi itibariyle 10 yıllık koruma süresi içerisinde devir, lisans, unvan değişikliği, adres değişikliği ve nev’i değişikliğine konu olmaktadır.

Yenileme işlemi faydalı modellerde koruma süresi sonunda olmamaktadır. Koruma süresi içerisinde koruma süresi sonuna kadar başvuru tarihine istinaden her yıl bir kereliğe mahsus olmak üzere yenileme sicil kayıt ücreti ödenmektedir. Bu sicil kayıt yenileme ücreti faydalı model tescilinin geçerliliğinin devam etmesi için şarttır.

Başvuru tarihinden itibaren 6 ay içinde cezalı ücretlendirme ile yapılabilecek sicil kayıt yenileme işlemi, normal ve cezalı süreçlerinin tamamlanmasını takiben ödenmemesi durumunda faydalı modelin hükümden düşeceği, faydalı model belgesinin geçersiz olacağını bilinmelidir.

Bu nedenle tüm tescil işlemleri süreci ve yıllık koruma sürelerin vekil/vekil firma desteği ve danışmanlığı almak başvuru sahibi ve buluş sahibinin zamandan kazanması ve hak kaybına uğramaması için çok önemlidir.

Türkiye’de Patent Belgesinin verilmesi için tek yetkili kurum Türk Patent Enstitüsü’dür.

Üretimi artıran, basitleştiren, kalitesini yükselten, üretim usul ve uygulamasını değiştiren, geliştiren ve iyileştiren tüm buluşlar faydalı model olarak tanımlanır.

Türkiye’de yapılacak bir faydalı model başvurusu ile yurt dışında uluslararası patent sistemi, Avrupa Patent Sistemi ve Paris sözleşmesi üye ülkeleri dâhilinde yurt dışı patent başvuruları yapılabilmektedir.

Buluş sahibinin tescil talep edeceği ülkeleri belirlemesi ile Türkiye’de mevcut faydalı modelinin başvuru tarihi itibariyle 12 aylık süre içerisinde rüçhan talebinde bulunarak öncelik hakkı kazanması mümkündür.

 

Bir önceki yazımız olan Faydalı Model Tescil Başvurusu başlıklı makalemizde Faydalı Model Tescil Başvuru Belgesi, Faydalı Model Tescil Başvuru Formu ve Faydalı Model Tescil Başvuru İşlemleri hakkında bilgiler verilmektedir.