Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Durumları koruma süresi boyunca koruma kapsamında dâhil edilmiş endüstriyel tasarımların üretimi, satışı, lisanslandırılması, devir işlemi uygulanması, yenilenmesi gibi hakları kapsamaktadır. Üretim ve satış ile devir ve lisans yoluyla hakkın 3.şahıslara verilmesi, endüstriyel tasarım hakkı sahibine aittir.
Endüstriyel Tasarım Hakkı Sahibi ve/veya endüstriyel tasarım hakkı sahibinin yetki verdiği kişi/firmanın bilgisi ve izni olmaksızın endüstriyel tasarım hakkı koruma kapsamında bulunan tasarımının aynısının veya karışıklığa sebebiyet verecek derece ayırt edilemeyecek bir benzerinin ticari faaliyette kullanılmasını endüstriyel tasarım hakkına tecavüz olarak tanımlanmaktadır.
Bu tanımın içinde aşağıda belirtilen şartların gerçekleşmesi endüstriyel tasarım hakkına tecavüz olarak açıklanmaktadır;
1.) Endüstriyel Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın endüstriyel tasarım koruma kapsamında yer alan tasarımın aynısını ve/veya benzerlerini üretmek, üretimde kullanılan alet/cihaz ve makineleri elde bulundurmak, piyasa arz etmek, direkt, perakende, toptan ya da bayi kanallı satış faaliyetini gerçekleştirmek, 3.şahıslara lisans vermek suretiyle üretim ve satışını gerçekleştirmek,
2.) Endüstriyel tasarım hakkına tecavüz şartıyla 3.şahıslarla lisans hazırlamak ve bu lisans sözleşmesi kapsamını genişletmek
3.) Aynı ya da benzer tasarım için Türk Patent Enstitüsü nezdinde bir başvuruda bulunmak
Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar aşağıda tanımlanmıştır;
Endüstriyel Tasarım hakkı iki şekilde kullanıma izin vermektedir. Bu hakkın olumlu şekli endüstriyel tasarım hakkı sahibine kullanma hakkı tanıması ve olumsuz şekli ise, endüstriyel tasarımın başkası tarafından izinsiz kullanılmasını engellemek ve men etmek hakkını tasarım sahibine vermesidir.
Endüstriyel Tasarım başvurusu ve endüstriyel tasarım tescil belgesi, başvuru/tescil sahibine hukuki koruma sağlamaktadır. Endüstriyel Tasarım hakkının korunması, hukuk davaları ve/veya ceza davalarına konu olabilir.
A-) Hukuk Davaları:
Endüstriyel Tasarım hakkı sahibi, Endüstriyel Tasarımdan doğan hakları, koruma kapsamında yer alan tasarımın aynısının ve/veya benzerinin üretilmek, satışa sunulmak, lisanslandırılmak üzere tecavüze uğraması durumunda, KHK m. 49 gereği aşağıdaki taleplerle dava açma hakkına sahiptir.
Davalar;
- Tecavüzün tespiti
- Tecavüzün önlenmesi
- Tecavüzün durdurulması
- Tecavüzün giderilmesi
- Tazminat davaları
- Maddi tazminat
- Manevi tazminat
- İtibar tazminat
- El koyma
- Ürünler ve üretimde kullanılan araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması
- Şekil değiştirme ve imha talep edilmesi
- Mahkeme kararının ilgililere tebliğ edilmesi
10. Kamuya ilan yoluyla duyurulması ve mahkemece verilen kararının hükmün ilanı
11. İhtiyati tedbirler
12. İhraç ya da ithal edilen var ise bu ürünlerin gümrüklerde el konulması
B-) Ceza Davaları:
Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz halinde verilecek cezalar ihlal faaliyetine göre, üretici, satıcı vb. şartlarda farklı uygulanmaktadır.
KHK m.48/A gereği kanuna uymayan endüstriyel tasarım hakkı ihlalinde bulunanlar hakkında ağır cezalar uygulanmaktadır.
Bu cezalar;
– Ürün veya ürünlerin toplatılması, üretime yönelik araçların toplatılması ile ürün ve üretime yönelik araçların imhası,
– hapis cezası,
– para cezası,
– işyerinin kapatılması,
– ticaretten men edilmesi şeklinde uygulanmaktadır.
Bu cezaların uygulaması özgün tasarımların ülkemize kazandırılması ve özgün tasarım sahibini koruyarak, endüstriyel tasarım korumasına güveni arttırmak ve endüstriyel tasarım korumasına yönlendirerek markalarda olduğu gibi endüstriyel tasarımlarda da ön saflarda yer alabilmektir.
Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz durumunda haklarını bilen ve savunan bilinçli tasarım sahipleri çalıştıkları vekil firmalarının hukuk birimlerinin desteğini almak suretiyle gerekli zamanlarda gerekli müdahalelerde bulunabilmektelerdir.
Özgün tasarımların korunması ve özgün tasarımların yaratılmasına ilişkin çalışmaların artması için, yurt dışında özellikle Çin’de üretilecek taklitlerinin piyasalarını bozmaması ve emeklerinin boşa gitmemesi için hakların sağladığı yetkilerini gerek Türk Patent Enstitüsü nezdinde ve gerekse hukuki süreçte kullanmalıdırlar.
Aynı ya da benzer tasarımlar için Türk Patent Enstitüsü nezdinden yapılacak başvurular da özel program takip/izleme sistemi ile belirlenmek suretiyle 6 aylık ilan süresi içerisinde öncelik hakkını kanıtlayan dokümanların ekli olduğu itiraz dosyasının Türk Patent Enstitüsü nezdine sunulması ile itiraz birimine sevkedilerek incelenecek ve öncelikli hak sahibinin özgün tasarımı ve haklılığını gösteren evraklar ile talep edilen red kararı alınacaktır.
Türk Patent Enstitüsü nezdinde ilan sürecinde, gerekli itirazın yapılmaması ya da yapılan itirazın eksik evraklar nedeniyle reddedilmesi durumunda, Türk Patent Enstitüsü tarafından verilecek itirazın reddedilmesi kararına ve tescil belgesi hazırlanması halinde tescil belgesinin iptal edilmesi için dava yolu açılmış olacaktır.
Bir önceki yazımız olan Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci başlıklı makalemizde Endüstriyel Tasarım da Uluslararası Tasarım Süreci, Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuru Süreci ve Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci hakkında bilgiler verilmektedir.
